Her yıl, tüberkülozun yıkıcı sağlık, sosyal ve ekonomik sonuçları hakkında kamuoyunu bilinçlendirmek ve tüberküloz hastalığını sona erdirme çabalarını artırmak için 24 Mart, Dünya Tüberküloz Günü olarak anılmaktadır. Dr. Robert Koch’un 1882’de tüberküloza neden olan bakteriyi keşfettiğini açıkladığı bugün, hastalığı teşhis etme ve tedavi etme yolunu açtığı için kutlanmaktadır.
Verem hastalığı (Tüberküloz) günümüzde halen önemini koruyan, ciddi ölüm oranlarının görüldüğü bulaşıcı bir hastalıktır. Türkiye’de halen erişkin ve çocuklarda hastalık oluşturmaktadır. Tüberküloza bağlı menenjit (beyin zarı iltihabı), küçük çocuklarda diğer yaş gruplarına göre daha sık görülmektedir. Verem Aşısı (BCG aşısı olarak da bilinmektedir), özellikle hastalığın bu formuna karşı %75-90 oranında koruyucudur. BCG aşısı tüberküloz etkeni olan bakteriden elde edilir. Aşıda canlı etken zayıflatılmış halde bulunur. Genellikle bebeklere 2-3 aylıkken, deri içine özel bir teknikle uygulanmaktadır.
Aşı uygun şekilde yapıldığında, deri üstünde kısa sürede kaybolan ufak bir kabartı oluşur. Aşıdan 3 ila 6 hafta sonra uygulama yerinde tekrar küçük bir kabartı oluşur. Kabarıklık büyük ve kesecik şeklini alır. Keseciğin içerisindeki sıvı boşalır ve kese deride yüzeyel bir iz bırakarak kaybolur. Bu da iki ay içinde iyileşerek yerini yara izine bırakır. Aşı nadiren bazı kişilerde tekniğine uygun yapılsa da, iz bırakmayabilir. Aşı izi olmayanlarda bağışıklık kazandığını göstermek için PPD testi (tüberkülin testi) kullanılabilir.
Her gün yaklaşık 4000 kişi tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetmekte ve 28.000’e yakın insan bu önlenebilir ve tedavi edilebilir hastalığa yakalanmaktadır. Tüberküloz ile mücadeleye yönelik küresel çabalar, 2000 yılından bu yana tahmini olarak 63 milyon hayat kurtarmıştır. Bu günün toplumda hatırlanması, korunma ve tedavi seçeneklerinin bilinirliğinin arttırılması toplum sağlığı için de önemlidir.
Kaynaklar
1. Prof. Dr. Gülbin Gökçay. Yaşamın İlk 2 Yılında Çocuk Sağlığı ve Bakımı. Nobel Yayın Dağıtım, İstanbul, 2020
2. World Tuberculosis Day 2021. The Clock is Ticking. https://www.who.int/campaigns/world-tb-day/world-tb-day-2021(Son erişim tarihi:22.03.2021)
