3 Mart Dünya İşitme Günü
Dünya nüfusunun %5’inden fazlası işitme kaybından dolayı rehabilitasyona ihtiyaç duymaktadır. 2050 yılına gelindiğinde 700 milyondan fazla insanda (her 10 kişiden 1’inin) işitme kaybı olacağı tahmin edilmektedir. İşitme kaybı görülme sıklığı yaşla birlikte artmaktadır; 60 yaşın üzerindeki kişilerin %25’inden fazlası işitme kaybından etkilenmektedir. Diğer taraftan 1 milyardan fazla genç (12-35 yaş arası), eğlence amacıyla yüksek sese maruz kalma nedeniyle işitme kaybı riski altındadır.
İşitme kaybı hafif, orta, şiddetli veya ileri derecede olabilir. İşitme kaybı bir kulağı veya her iki kulağı etkileyebilir ve kişinin günlük konuşmaları veya yüksek sesleri duymasında zorluğa yol açabilir. İşitme kaybı tedavi edilmediğinde, kişinin yaşamın birçok yönde etkileyebilmektedir. İletişim zorlukları, bilişsel kabiliyetlerin azalması, sosyal izolasyon ve yalnızlaşma bu etkilerden bazılarını oluşturmaktadır. İşitme kaybının önlenmesi, doğum öncesi dönemden başlayarak ileri yaşlara kadar yaşam boyunca önemlidir. Çocuklarda işitme kaybının yaklaşık %60’ı, halk sağlığı uygulanmalarıyla önlenebilir. Ülkemizde “Yenidoğan
İşitme Tarama Programı” işitme engeli ile doğan bebeklerin erken dönemde tespit edilmesi amacı ile işitme taramasının yapılması, kesin teşhis, işitme cihazı uygulaması ve gerekli rehabilitasyon çalışmasını yapmak üzere 2004 yılında “Yenidoğan İşitme Tarama Programı” pilot çalışma olarak, 2008 yılından itibaren de 81 ilde “Ulusal Yenidoğan İşitme Tarama Programı” olarak uygulanmaya başlanmıştır. Ayrıca çocukluk çağında aşıların zamanında uygulanması, çocuklara duyarlı bakımın verilmesi; her yaşta gürültü ve eğlence ortamlarında yüksek seslere maruz kalmanın azaltılmasına yönelik güvenli dinleme stratejileri ve işitme
kaybına neden olabilecek ilaç ve madde kullanımının önlenmesi ile kulak sağlığı korunabilmektedir.
Dünya nüfusunun %1,7’sinin gürültüye bağlı işitme kaybı yaşadığı ve yüksek sese maruz kalan ergenlerin sayısının dünya çapında arttığı rapor edilmiştir. Gürültüye bağlı işitme kaybı, yaşa bağlı gelişen işitme kaybından sonra en sık görülen ikinci işitme kaybı türüdür. 2015 yılında Dünya Sağlık Örgütü “Dinlemeyi Güvenli Hale Getir” kampanyası başlatmıştır. Bu kampanyada amaç; her yaştan insanın işitme duyusu korunarak dinlemenin keyifli hale getirilmesini sağlamak ve eğlence ortamlarında güvenli olmayan yükseklikteki seslere maruz kalmayı önlemektir. Bu nedenle;
- Kişisel ses sistemleri aracılığıyla yüksek seslere maruz kalmanın düzenlenmesi,
- Hedef nüfusta dinleme davranışlarını değiştirmek için bir kamu bilinçlendirme kampanyası yürütülmesi;
- Eğlence ortamlarında güvenli dinlemeye yönelik düzenleyici bir çerçevenin geliştirilmesinin sağlanması için tedbirlerin alınması gerekmektedir.
Bir çalışmada, 13 ila 18 yaş arasındaki bireylerin %80’inin günde 1 ila 3 saat boyunca kulaklık kullanarak müzik dinlediğini bildirmiştir. Başka bir çalışmada, gençlerin uyku sırasında dahi kulaklıkla müzik dinledikleri bildirilmiştir. Her seferinde 3 saatten fazla müzik dinleyen ergenlerde daha sık kulak çınlaması rapor edilmiştir. Dinlenilen müziğin şiddeti ve dinleme süreleri göz önüne alındığında, gelecekte gürültüye bağlı işitme bozuklukları geliştirme riski açısından, hedef gruplarda önleyici çalışmaları destekleyen boylamsal çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.
Sonuç olarak, sağlıklı bir yaşam, sağlıklı duyu organları ile mümkündür. Gürültüye bağlı işitme kaybı, kişisel sağlık bakımıyla sınırlı değil, halk sağlığı perspektifinden yönetilmelidir. Ayrıca ergenlerin güvenli kulaklık kullanımı konusunda eğitilmeleri ve sağlıklı işitmenin korunması konusunda bilgilendirilmeleri gerekliliğini vurgulamak istiyoruz.
Kaynaklar
Dünya Sağlık Örgütü. İşitme kayıpları ve sağırlık. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/deafness-and-hearing-loss (Erişim tarihi: 04.03.2024)
T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Ulusal İşitme Tarama Programı. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/haberler/ulusal-isitme-tarama-programi.html (Erişim tarihi:04.03.2024)
Dünya Sağlık Örgütü. Making listening safe. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/280085/9789241515276-eng.pdf?sequence=1 (Erişim tarihi: 04.03.2024)
Byeon H. Associations between adolescents’ earphone usage in noisy environments, hearing loss, and self-reported hearing problems in a nationally representative sample of South Korean middle and high school students. Medicine (Baltimore). 2021 Jan 22;100(3):e24056.
